Kabızlık
Kabızlık problemi yaşamınızın nedeni doğru bildiğiniz yanlışlar olabilir!
Bağırsak hareketlerinin seyrek veya yetersiz olmasıyla ortaya çıkar. Haftada üç defadan az sayıda dışkılama veya zorlu dışkılama olayı klasik olarak kabızlık veya konstipasyon şeklinde adlandırılır. Kronik kabızlık yakınması olan kişiler, ya çok sert ya da çok az miktarda dışkılama yapmaktadır.
Erişkinlerin %2-30’unda kronik kabızlık sorununa rastlanmaktadır.
Aşağıdaki belirtilerden en az iki tanesinin 3 aydan beri var olması ve hastanın yakınmalarının ise en az 6 ay önce başlaması gerekir.
- Haftada üç defadan az sayıda dışkılama olması
- Dışkılamaların en az %25’inde fazla ıkınma olması
- Dışkılamaların en az %25’inde katı ve hacimli dışkılama olması
- Dışkılamaların en az %25’inde dışkıyı tam boşaltamama hissi
- Dışkılamaların en az %25’inde dışkının takılma ve engellenme hissinin olması
- Dışkılamaların en az %25’inde parmakla destek gerekmesi (parmakla boşaltma yapılması veya leğen kemiği ya da çatı kemiği (pelvis) kaslarına destek yaparak dışkılama) - Dışkı gevşetici ilaç (laksatif) kullanmadan yumuşak dışkı çıkartamamak
- Yetersiz huzursuz bağırsak sendromu (İBS) belirtileri olması
Kabızlık neden olur?
- Doğumsal
- Edinsel
- Tıkanıklığa bağlı;
* Rektosel: Kalın bağırsağın vajina içine fıtıklaşması
* Anismus: Spastik pelvik taban sendromu, dissinerjik defekasyon
- Fonksiyonel
- Nedeni bilinmeyen
- İlaçlar
- Metabolik nedenler
- Sinirlerle ilgili (nörojenik)
Kabızlığın nedeni belirlenemezse nasıl davranılır?
Normal bir dışkılama nasıl gerçekleşir?
- Bağırsağın üst kısımlarında kasılma hareketi başlar.
- Ikınma eylemi ile karın içi basıncı artar.
Dışkılama bozukluğu nasıl sınıflandırılır?
- Çatı (leğen) kemiği (pelvik) tabanında yer alan kasların yeterince gevşememesi veya uygunsuz kasılması (anismus veya dissinerjik defekasyon)
- Yetersiz atılım gücü: Kronik kabızlığın özellikle çatı veya leğen kemiği (pelvik taban) kaslarının güçsüzlüğü nedeniyle ve kadınlarda ortaya çıkan türüne ‘tıkayıcı tipte dışkılama’ veya ‘obstrüktif tipte defekasyon’ adı verilir. Bu hastalarda %25 oranında aşağıdaki belirtiler görülür.
* Sık olarak tuvalete gitme
* Uzun süre ıkınma (tenesmus)
* Dışkının tam olarak boşalamaması
* Düzenli olarak lavman ve dışkı gevşetici (laksatif)
* Makat veya cinsel organlardan itme gereksinimi
Kabızlığa özgü detaylı araştırma teknikleri nelerdir?
- Kalın bağırsak geçiş zamanı ölçümü
- Defekografi: Anoprektal bölgenin bozukluklarını, dışkıyı atma kapasitesini, rektal kas kontraksiyonlarını ve gevşemesini ölçmeye yarayan bir tetkik yöntemidir. Doktor makat içine aynen dışkı gibi bir macun doldurur, hasta röntgen makinesinin altına yerleştirilen oturaklı bir iskemle (komot) üzerine oturtulur ve bu macunu atmak için makatını sıkıp gevşetmesi istenir. Defekografi sırasında makat (anüs) ve rektum arasındaki ‘anorektal açı’ değerlendirilir.
- Anorektal fonksiyon testleri
* Anorektal manometri: Anal sfinkter adı verilen dışkı tutma kaslarının gücünü ölçme amacı ile yapılan testtir. Makat içine içi hava ile şişirilen bir balon yerleştirilir ve geriye doğru çekilerek sfinkter kasının gücü ve kasılma yeteneği ölçülür.
*Balon atılım testi
- Anorektal elektromiyografi (EMG)
- Biyopsi alınması
Kabızlık için ‘Biofeedback’ tedavisi nedir?
Kabızlık ile mücadelede diyet düzenlemeleri dışında en etkin yöntemlerin başında ‘Biofeedback’ tedavisi gelir. Kronik kabızlık, pelvik taban dissinerjisi (anismus) ve gaz ile dışkı kaçırma gibi durumlarda hastaya makat kaslarını doğru şekilde kasmasını öğertmek için Biofeedback cihazları kullanılır.
Kabızlık ameliyatı nedir?
STARR ameliyatı: ‘Tıkayıcı tipte dışkılama’ veya ‘obstrüktif tipte defekasyon’ tedavisinde çok etkin olan bir yöntemdir. Etkinliğin esası sarkmış olan bağırsağı veya rektum bölümünü stapler adı verilen dikiş makinesi gibi bir alet ile makattan girerek kesme veya kısaltma işlemidir.
* Dışkılama zorluğu veya tıkayıcı tipte dışkılama olması
* Yaş 18-75 arasında
* Defekografide, rektosel veya rektal intussusepsiyon belirlenmesi
